|
Kunsthandel Unger en Mens Eendrachtsweg 27b Circa 1913-1940
Balth Hendrik Adolf *Dolf) Unger (Rotterdam, 17 januari 1869 – aldaar, 14 juli 1945) was een Rotterdamse kunsthandelaar, wiens bedrijf van de jaren twintig tot veertig van de 20e eeuw tot de vier belangrijkste kunsthandels van Nederland behoorde.
Hij was een pionier in de introductie van de Franse schilderkunst
uit de tweede helft van de 19e eeuw in Nederland. Na de lagere school kwam hij als krullenjongen in dienst bij timmerman Verbiest op de Goudseweg. Kunsthandel Van Oldenzeel (1883-1905)
en stuurde zoon Dolf erop af. Hoewel weinig enthousiast werd hij toch aangenomen, en begon met eenvoudige klussen als lijsten maken, inlijsten en transportkisten maken. Vooral het verkopen van de werken bleek Unger in de vingers te zitten en hij kreeg er zelfs plezier in. Het bedrijf verhuisde naar het pand Leuvehaven 84, destijds beroemd om zijn fraaie rococostijl. Hier georganiseerde tentoonstellingen met werken van Van Gogh en Jan Toorop stuitten bij het, destijds nog kleine en conservatieve, Rotterdamse kunstpubliek op weerzin. De kunst van Van Gogh werd niet gewaardeerd en ging voor een grijpstuiver over de toonbank. De eigenaar van de kunsthandel moest wegens gezondheidsproblemen steeds meer taken aan Unger overdragen en benoemde hem tot bedrijfschef. De zaak verhuisde naar de Glashaven. Onder invloed van concurrent J.R.P.C. de Kuyper aan de Geldersekade verschoof het accent in de aankopen steeds meer van de Nederlandse 19e-eeuwse romantische schilderkunst (Andreas Schelfhout, B.C. Koekkoek, Charles Rochussen) naar de Haagse school en de Franse school van Barbizon. Tentoonstellingen
bij Van Oldenzeel
Deze had op de begane grond van het gebouw van het Rotterdamsch Nieuwsblad aan de Zuid Blaak een paar zalen. Unger was enthousiast geworden over de recente ontwikkelingen in de Franse kunst en legde contacten met belangrijke Franse schilders en kunsthandelaren. Hij organiseerde tweemaal per jaar een verkooptentoonstelling waarin de Franse en Nederlandse schilderijen opzettelijk naast elkaar gehangen werden. Tentoonstellingen
bij Reckers Aanblik van de gevel van de Kunstzalen Unger & Van Mens op de Eendrachtsweg 27b in Rotterdam, circa 1940. Uitnodigingskaart
voor een verkooptentoonstelling in 1934
"Kunstzalen Unger & Van Mens" aan de Eendrachtsweg 27b, in het centrum van Rotterdam. Het bedrijf bestond uit een souterrain en drie zalen op de bovenverdieping. In de eerste decennia van de twintigste eeuw verdubbelde de bevolking van Rotterdam door de snelle groei van de haven en de industrie. Er kwamen meer bemiddelde verzamelaars en hierdoor nam het Rotterdamse kunstleven in omvang en belang toe. Dolf Unger was in dat kunstleven een vooraanstaand persoon geworden en ook een bekende Rotterdammer. Kunstcriticus Pieter Koomen noemde hem een "professor in de praktische kunstkennis". Maar daarnaast was hij ook een goed zakenman. Unger verkocht onder andere Gauguin, Odilon Redon, Gustave Courbet, Jacob Maris, Van Gogh, Jan Toorop, Breitner en Isaac Israëls. Ook Anton Mauve, Theophile de Bock, Suze Robertson en Lizzy Ansingh behoorden tot de collectie. Een van zijn grote klanten was D.G. van Beuningen, de Rotterdamse havenbaron wiens gehele collectie na zijn dood is overgegaan naar museum Boymans dat sindsdien mede zijn naam draagt. Ook Helene Kröller-Müller heeft enkele malen werk gekocht bij Unger & Van Mens. Unger wist meestal uit zijn hoofd aan wie hij welk schilderij had verkocht en het lukte hem soms om een eens verkocht doek weer terug te kopen en mèt winst door te verkopen. Een van zijn vakgenoten zei over hem: "Unger dankt zijn succes aan zijn vakkennis, aan zijn enthousiasme, maar vooral aan zijn eenvoudige aard, zijn humor en zijn prettige omgangsvormen." Het Rotterdamsch Nieuwsblad schreef op 7 januari 1929: "Unger heeft een goeden kijk op schilderkunst, men zal op zijn gemengde exposities maar zelden een schilderij vinden, dat niet ook in een museumcollectie een plaats waard is. Doch daarnaast heeft hij de zeldzame gave om dat wat hij zien laat, op zijn voordeligst te doen uitkomen. Eind jaren twintig trok Van Mens zich terug uit de zaak en Unger zette het bedrijf in zijn eentje, maar onder dezelfde naam, voort. Zijn oudste zoon Wim was intussen ook in de zaak komen werken. Hij was opgeleid door de bekende kunstpedagoog H.P. Bremmer. Het Rotterdamsch Nieuwsblad noemde Unger "een echte Rotterdammer" en stond uitgebreid stil bij zijn 40-jarige loopbaan in de kunsthandel in 1923, zijn 60e (1929) en 70e (1939) verjaardag en bij het 25-jarig jubileum van de zaak in 1937. In het overzichtswerk Interbellum Rotterdam over het kunstleven in Rotterdam in de jaren 1918-1940 wordt geschreven: "B.H.A. Unger (...) werd algemeen beschouwd als een van de toonaangevende handelaren." 1940-1952 De gezondheid van Unger senior ging in die jaren achteruit en in de zomer van 1945, twee maanden na de bevrijding, overleed hij op 76-jarige leeftijd. Het pand Eendrachtsweg 27 stond net buiten het gebombardeerde gebied en bestaat nog steeds. Het is ook een gemeentemonument. Na het overlijden van Unger senior nam zoon Wim de zaak over, en heeft deze tot 1952 voortgezet. Op de plek van de kunsthandel zitten nu twee restaurants.
Tentoonstellingen en catalogi
over de eerste tentoonstelling in Kunstzalen Unger & Van Mens.[18] Aankondigingen van de tentoonstellingen zijn terug te vinden in het Maandblad voor Beeldende Kunsten[19], in De Kunst: een algemeen geïllustreerd en artistiek weekblad, in Het Vaderland en in Elseviers Geïllustreerd Maandschrift. Van een veertigtal door Unger georganiseerde tentoonstellingen zijn catalogi bewaard gebleven. Deze bevinden zich in de bibliotheek van het Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie in Den Haag. Een klein aantal is ook te vinden in de bibliotheken van de Universiteit van Amsterdam en de Erasmus Universiteit. Ook is in het Literatuurmuseum een briefwisseling bewaard tussen Unger en de dichter en essayist Jan Greshoff (1888-1971). Overzicht
tentoonstellingen onder andere Th. de Bock, Breitner, Isaac Israëls, Jacob Israëls, A. Mauve, J. Maris, W. Maris, W. Witsen, Weissenbruch)
(1913) I.
Israëls, J. Israëls, J. Maris, W. Maris, Mauve, Jan Toorop)
(1913) jubileumtentoonstelling,
sept./okt. 1933] (1933) schilderijen
enz. (1943) Ter gelegenheid van dit jubileum werd hij door de Franse regering benoemd tot Officier de l' Académie, een titel in de Orde van de Academische Palmen.[29] Hij kreeg deze onderscheiding als dank voor zijn jarenlange promotie van de Franse schilderkunst in Nederland. Het jubileum werd gevierd met een speciale expositie. Tijdens de huldiging, op 27 september, schonk Unger de directeur van museum Boymans, Dirk Hannema, een portret door W.B. Tholen van de moeder van de drie schilderende broers Maris. Bij deze gelegenheid kreeg hij ook een lofdicht aangeboden door een afvaardiging van de Nederlandsche Kunstkoopersbond, de vakorganisatie waarbij hij was aangesloten.
De krullenjongen, die kunsthandelaar werd in Hier Rotterdam van vrijdag 1 mei 1953, en aan Het "jongetje" kocht Van Goghs en Gaugins aan de lopende band, Friese Koerier, 26 september 1964. Details
komen uit diverse artikelen in het Rotterdamsch Nieuwsblad uit de
jaren 1912-1940. van
het interieur van Kunstzaal Oldenzeel aan de Glashaven nummer 20. zijn 14 catalogi te vinden van tentoonstellingen uit deze periode (http://explore.rkd.nl/explore/artists/428836). In de bibliotheek van het Rijksmuseum is een afbeelding bewaard van het interieur van kunsthandel Reckers. Besprekingen
van de tentoonstellingen zijn te vinden in het tijdschrift Onze
Kunst. de toenmalige directeur van museum Boymans. Zie Flitsen uit mijn leven als verzamelaar en museumdirecteur, Rotterdam: Ad Donker, 1973, ISBN
90-6100-121-8. Met dank aan drs. J.F. Heijbroek, conservator bij
het Rijksmuseum, voor deze informatie. Rotterdam
: NAi Uitgevers, 2001, p. 126 ISBN 90-5662-225-0 Wikipedia
|
|
Sinds
1991 Kunsthandel RG van Driel Dordtsestraatweg 761b 3075BH Rotterdam
Tel 0628381883 KvK 24186879 ©
2023
|